Telangana budget: నేడు 2025-26 బడ్జెట్ను ప్రవేశపెట్టనుంది
ప్రస్తుత ఆర్థిక మందగమనం, సొంత పన్నుల రాబడి, రుణాల వసూలుకు అవకాశాలు, కేంద్రం నుండి వచ్చే సహాయం ఆధారంగా వాస్తవిక దృక్పథంలో వార్షిక బడ్జెట్ను ప్రతిపాదించడానికి రాష్ట్ర ప్రభుత్వం సిద్ధంగా ఉంది.
వచ్చే ఆర్థిక సంవత్సరానికి (2025-26) రూ. 3.05 లక్షల కోట్ల బడ్జెట్తో బడ్జెట్ను ప్రతిపాదించనున్నట్లు తెలిసింది.
ఇది 2024-25లో ప్రతిపాదించిన రూ. 2.91 లక్షల కోట్ల బడ్జెట్ కంటే దాదాపు 5 శాతం ఎక్కువ. బుధవారం ఉదయం 9:30 గంటలకు అసెంబ్లీ కమిటీ హాల్లో సమావేశమయ్యే రాష్ట్ర మంత్రివర్గం బడ్జెట్ ప్రతిపాదనలను ఆమోదిస్తుంది. తరువాత, ఉదయం 11:14 గంటలకు ఆర్థిక మంత్రి, ఉప ముఖ్యమంత్రి మల్లు భట్టి విక్రమార్క అసెంబ్లీలో బడ్జెట్ను ప్రవేశపెడతారు. ఐటీ, పరిశ్రమల మంత్రి దుద్దిళ్ల శ్రీధర్ బాబు శాసనమండలిలో బడ్జెట్ను ప్రవేశపెడతారని అసెంబ్లీ వర్గాలు తెలిపాయి.
హామీలతో పాటు!
తాజా బడ్జెట్లో ప్రభుత్వం ఎప్పటిలాగే వ్యవసాయం, వైద్యం, నీటిపారుదల, విద్య, గ్రామీణాభివృద్ధి శాఖలకు ప్రాధాన్యత ఇచ్చే అవకాశం ఉంది. ఆర్థిక శాఖ వర్గాలు చెబుతున్నాయి. ఆరు హామీల అమలుతో పాటు అభివృద్ధి, సంక్షేమం సమన్వయంతో రాష్ట్రం ముందుకు సాగే విధంగా ఈ ప్రతిపాదనలను ప్రस्तుతం చేస్తున్నట్లు తెలుస్తోంది.
ఆరు హామీలలో ఒకటైన సామాజిక పెన్షన్ల పెంపు వల్ల ఏటా రూ. 3,500 కోట్ల అదనపు భారం పడుతుందని, ఈ మేరకు పెన్షన్ బడ్జెట్ పెరుగుతుందని సమాచారం. ఇంటిగ్రేటెడ్ రెసిడెన్షియల్ పాఠశాలలకు రూ. 5,000 కోట్లు, రాజీవ్ యువ వికాసం కోసం రూ. 6,000 కోట్లు, రేషన్ దుకాణాల్లో సన్న బియ్యం పథకానికి రూ. 5,000 కోట్ల వరకు కొత్త నిధులను ప్రతిపాదించే అవకాశాలు కూడా ఉన్నాయి. ఆర్టీసీ బస్సుల్లో మహిళలకు ఉచిత ప్రయాణం, రూ. 500 గ్యాస్ సిలిండర్లు, 200 యూనిట్ల వరకు ఉచిత విద్యుత్ వంటి పథకాల కొనసాగింపుకు అవసరమైన విధంగా నిధులు మంజూరు చేయబడతాయి.
మొత్తం బడ్జెట్లో 18 శాతం ఎస్సీ సబ్-ప్లాన్ కింద జనాభా ఆధారంగా ప్రతిపాదించనున్నట్లు సమాచారం. రైతు బీమాకు రూ. 18 వేల కోట్లు, పంట బీమా ప్రీమియంకు రూ. 5 వేల కోట్లు ప్రతిపాదించే అవకాశం ఉంది. ప్రాంతీయ రింగ్ రోడ్ భూసేకరణ, మూసీ పునరుద్ధరణ, మెట్రో విస్తరణ పథకాలకు సంబంధించి రాష్ట్రం భరించాల్సిన నిర్మాణాన్ని కూడా బడ్జెట్లో చూపనున్నారు. గతంలో చేసిన అప్పులను తిరిగి చెల్లించడానికి ప్రస్తుత ఆర్థిక సంవత్సరంలో రూ. 36 వేల కోట్ల వరకు ప్రతిపాదించగా, ఈసారి రూ. 65 వేల కోట్ల వరకు ప్రతిపాదించే అవకాశం ఉంది.
Telangana budget రుణాలు మరియు కేంద్ర నిధులపై ఆశలు!
రాష్ట్ర ప్రభుత్వం బడ్జెట్ ఆదాయంలో భాగంగా రుణ ఏకీకరణపై దృష్టి పెడుతుంది. GSDP రూ. 17 లక్షల కోట్ల వరకు నమోదు అవుతుందని, గతంలో తిరిగి చెల్లించిన అప్పుల ఆధారంగా రూ. 65 వేల కోట్ల వరకు కొత్త రుణాలు ఇచ్చే అవకాశం ఉంటుందని భావిస్తున్నారు. కేంద్ర పన్నుల వాటా కింద రూ. 29 వేల కోట్లు, గ్రాంట్-ఇన్-ఎయిడ్ కింద రూ. 20 వేల కోట్లు వస్తాయని ప్రభుత్వం చూపిస్తుంది. సొంత పన్ను ఆదాయం రూ.1.50 లక్షల కోట్లకు పెరిగే అవకాశాలు ఉన్నాయి.
ప్రస్తుత ఆర్థిక సంవత్సరంలో పన్ను ఆదాయం రూ.1.38 లక్షల కోట్ల వరకు ఉంటుందని ప్రభుత్వం అంచనా వేయగా, జనవరి నాటికి రూ.1.12 లక్షల కోట్లకు చేరుకుంది. గత రెండు నెలల్లో మరో రూ.25 వేల కోట్లు వసూలు అయ్యే అవకాశం ఉంది. వచ్చే ఆర్థిక సంవత్సరంలో కూడా పన్ను ఆదాయం పెరుగుతుందనే అంచనాలతో, ఈ ఆదాయం రూ.1.50 లక్షల కోట్లుగా అంచనా వేయబడింది.
పన్ను ఆదాయం విషయానికొస్తే, ఈసారి స్టాంపులు-రిజిస్ట్రేషన్లు మరియు ఎక్సైజ్ శాఖలకు భారీ లక్ష్యాన్ని నిర్దేశించే అవకాశం ఉందని ఆర్థిక శాఖ వర్గాల్లో చర్చ జరుగుతోంది. వచ్చే ఆర్థిక సంవత్సరంలో ఎక్సైజ్ ఆదాయం అదనంగా రూ.5 వేల కోట్లు వస్తుందని అధికారిక వర్గాలు చెబుతున్నాయి. భూమి విలువ సవరణ వంటి కార్యక్రమాల ద్వారా రిజిస్ట్రేషన్ శాఖ ఆదాయం రూ.20 వేల కోట్లు దాటింది. భూమి అమ్మకాల ద్వారా కూడా భారీ పన్నుయేతర ఆదాయం వస్తుందని సమాచారం.
రూ.1 లక్ష కోట్ల నుండి మూడు లక్షల కోట్లకు..!
తెలంగాణ రాష్ట్రం ఏర్పడినప్పటి నుండి, బడ్జెట్ను 12 సార్లు సమర్పించారు. ఇందులో, 2014-15 సంవత్సరానికి 10 నెలల కాలానికి బడ్జెట్ను సమర్పించారు. 2024-25లో, కాంగ్రెస్ ప్రభుత్వం ఓటు ఖాతాతో పాటు పూర్తి స్థాయి బడ్జెట్ను సమర్పించింది. 2014-15లో, అప్పటి ఆర్థిక మంత్రి ఈటెల రాజేందర్ రూ. లక్ష కోట్లతో రాష్ట్ర తొలి బడ్జెట్ను సమర్పించారు. తదుపరి నాలుగు సంవత్సరాలలో, బడ్జెట్ పరిమాణం రూ. 1.75 లక్షల కోట్లకు చేరుకుంది.
209-201 ప్రభావంతో, బడ్జెట్ను తగ్గించి రూ. 1.46 లక్షల కోట్లకు ప్రతిపాదించారు. తదుపరి రెండు సంవత్సరాలలో, బడ్జెట్ రూ. 85 వేల కోట్లు పెరిగి రూ. 2.30 లక్షల కోట్లకు చేరుకుంది. రాష్ట్రంలో కాంగ్రెస్ ప్రభుత్వం అధికారంలోకి వచ్చినప్పుడు, రూ. 2.90 లక్షల కోట్లుగా ఉన్న బడ్జెట్ను 2024-25లో రూ. 2.91 లక్షల కోట్లుగా ప్రతిపాదించారు. గతంలో కాంగ్రెస్ ప్రభుత్వం సమర్పించిన ఓట్ ఆన్ అకౌంట్ (2024-25) బడ్జెట్లో అంచనా వేసిన వ్యయం రూ. 2.75 లక్షల కోట్లు.
