ఈ సామెతలు తెలుగు సంస్కృతిలోని జ్ఞానాన్ని, అనుభవాలను ప్రతిబింబిస్తాయి. ప్రతి సామెతకు ఒక ప్రత్యేక అర్థం ఉంటుంది. కొన్ని సామెతల అర్థాలు ఇక్కడ ఇవ్వబడ్డాయి:
- అంత్యనిష్ఠూరం కన్నా ఆది నిష్ఠూరం మేలు
అర్థం: తుదిలో కఠినంగా మాట్లాడటం కంటే మొదట్లోనే స్పష్టంగా చెప్పడం మంచిది. - అంబలి తాగే వారికి మీసాలు యెగబట్టేవారు కొందరా
అర్థం: కొంతమంది తాము చేయని పనులకు గర్విస్తారు (అంబలి తాగేవారు మీసాలు ఎగబట్టడం అసహజం). - అడిగేవాడికి చెప్పేవాడు లోకువ
అర్థం: అడిగినవాడు ఎప్పుడూ చెప్పేవాడికంటే ఉన్నత స్థితిలో ఉంటాడు (అడగడం తక్కువతనం కాదు). - అత్తలేని కోడలు ఉత్తమురాలు, కోడల్లేని అత్త గుణవంతురాలు
అర్థం: అత్త-కోడలు సంబంధాలు సరిగా లేకపోతే ఇద్దరూ మంచివారే అన్నట్లు (కానీ వాస్తవంలో ఇది వ్యంగ్యంగా ఉపయోగిస్తారు). - అనువు గాని చోట అధికులమనరాదు
అర్థం: తగిన స్థలం లేనిచోట ఎక్కువగా ప్రవర్తించకూడదు. - అభ్యాసం కూసు విద్య
అర్థం: నిత్యాభ్యాసం వలన విద్య నేర్పు వస్తుంది (కూసు = కోయిల, అది నిత్యం పాడుతూ ఉంటుంది). - అమ్మబోతే అడవి కొనబోతే కొరివి
అర్థం: అమ్మాలనుకున్నప్పుడు అడవిలాగా (చెట్లు ఎక్కువ), కొనాలనుకున్నప్పుడు కొరివిలాగా (చెట్లు తక్కువ) కనిపించడం – స్వార్థపూరిత దృష్టి. - అయితే ఆదివారం కాకుంటే సోమవారం
అర్థం: ఒకవిధంగా లేదా మరొకవిధంగా పని అవుతుంది (ఏదో ఒకటి జరుగుతుంది). - ఆలూ లేదు చూలు లేదు కొడుకు పేరు సోమలింగం
అర్థం: ఇంకా పని ప్రారంభించకముందే గర్వించడం (ఆలు లేకుండానే కొడుకుకు పేరు పెట్టడం). - ఇంట్లో ఈగల మోత బయట పల్లకీల మోత
అథం: ఇంట్లో దారిద్య్రం ఉన్నా బయట డంబాలు చేస్తారు (అసలు స్థితి దాచడం). - ఇల్లు కట్టి చూడు పెళ్ళి చేసి చూడు
అర్థం: కొన్ని పనులు పూర్తిగా చేసిన తర్వాతే వాటి నిజమైన స్వభావం తెలుస్తుంది. - ఇంట గెలిచి రచ్చ గెలువు
అర్థం: మొదట ఇంట్లో నియంత్రణ సాధించి, ఆ తర్వాత బయట విజయం సాధించాలి. - ఇల్లు పీకి పందిరి వేసినట్టు
అర్థం: ఒక పని చేస్తే మరొక పని పాడవడం (ఇల్లు పడగొట్టి పందిరి వేయడం వంటిది). - ఎనుబోతు మీద వాన కురిసినట్టు
అర్థం: ఏమాత్రం ప్రయోజనం లేని పని (ఎద్దు మీద వర్షం పడితే అది ఏమీ ప్రయోజనం చేకూర్చదు). - చెవిటి వాని ముందు శంఖం ఊదినట్టు
అర్థం: అర్థం చేసుకోనివారికి బోధించడం వ్యర్థం. - కందకు లేని దురద కత్తిపీటకెందుకు
అర్థం: చిన్న సమస్యకు పెద్ద పరిష్కారం వెతకడం అనవసరం. - కత్తిపోటు తప్పినా కలంపోటు తప్పదు
అర్థం: శారీరకంగా దెబ్బ తిన్నా, మాటల దెబ్బ తప్పదు (మాటలు ఎప్పుడూ గాయపరుస్తాయి). - కుక్క కాటుకు చెప్పుదెబ్బ
అర్థం: తగినంత శిక్ష లేకపోతే, చెడు మరల సంభవిస్తుంది. - కోటి విద్యలూ కూటి కొరకే
అర్థం: అన్ని నైపుణ్యాలు ఉపాధి కోసమే (ఆహారం సంపాదించడం ప్రధానం). - నీరు పల్లమెరుగు నిజము దేవుడెరుగు
అర్థం: నీరు తక్కువ ఉన్న ప్రదేశానికి పోతుంది, నిజం దేవుడికే తెలుసు.
ఇలా ప్రతి సామెతకు ఒక నీతి లేదా అనుభవం దాగి ఉంటుంది. మీకు ఏదైనా నిర్దిష్ట సామెత గురించి మరింత వివరాలు కావాలంటే చెప్పగలను!
