విదురుడు – ధర్మమూర్తి, నీతిప్రతీక:
మహాభారత యుగంలో విదురుడు ఒక ప్రత్యేకమైన మహనీయుడిగా నిలిచాడు. దాసీపుత్రుడనే సామాజిక స్థితిలో జన్మించినా, తన జ్ఞానం, ధైర్యం, నిజాయితీతో హస్తినాపుర రాజసభలో అన్నిటికంటే ఎక్కువ గౌరవం సాధించాడు. అతని ధర్మబోధలు నేటికీ మానవతకు దీపస్తంభంగా నిలుస్తున్నాయి.
విదురుని నీతి సారాంశం:
-
ధర్మమే పరమలక్ష్యం:
అధికారం, బంధుత్వం, వ్యక్తిగత ప్రయోజనాలకు మించి ధర్మాన్ని సర్వోపరిగా ఎంచాడు. కురుక్షేత్ర యుద్ధానికి ముందు దుర్యోధనునితో చేసిన హితబోధ (“అధర్మేణైధతే తావత్…“) నీతిశాస్త్రంలో శాశ్వత సత్యం. -
నిస్వార్థత – మహత్త్వపు మూలం:
“ఉత్తమః పురుషస్తేన…” అనే సూత్రం ప్రకారం, ఉత్తముడు ఎప్పుడూ ఇతరుల శ్రేయస్సునే కోరుకుంటాడు. తనకు లాభం లేకున్నా సమాజానికి ఉపయోగపడే పనులే నిజమైన త్యాగం. -
సత్యమే శక్తి:
అబద్ధం తాత్కాలిక లాభం ఇచ్చినా, చివరికి అధోగతికి దారితీస్తుంది. నిజాయితీపై నిర్మించిన విశ్వాసమే సామాజిక ప్రభావానికి పునాది. -
ఇంద్రియజయం – జీవితయజ్ఞం:
కోపం, లోభం, అహంకారం వంటి అరిషడ్వర్గాలను జయించడమే నిజమైన విజయం. మృదుహృదయం, స్వీయనియంత్రణ గల వ్యక్తి మాత్రమే ధర్మమార్గాన్ని ప్రశస్తంగా నడపగలడు.
ఆధునిక ప్రస్తుతత:
నేటి కష్టసమయాల్లో విదురుని తత్వాలు ప్రత్యేక ప్రాధాన్యత పొందాయి:
-
నైతిక నాయకత్వం: కార్పొరేట్/రాజకీయ నాయకులకు నిస్వార్థత, ధర్మనిష్ఠ మార్గదర్శకాలు.
-
సామాజిక సామరస్యం: అసూయ, హింసలు లేకుండా సహజీవనం చేయడానికి ఆదర్శం.
-
వ్యక్తిగత వికాసం: మానసిక స్థిరత్వం, ఇంద్రియనిగ్రహం వంటి లక్షణాలు ఆత్మవిశ్వాసాన్ని పెంచుతాయి.
ముగింపు:
విదురుడు నిరూపించినట్లు, గొప్పతనానికి పదవులు కాదు – పాత్రతే ముఖ్యం. “ధర్మో రక్షతి రక్షితః” (ధర్మమే రక్షిస్తుంది) అనే సిద్ధాంతాన్ని ఆచరించిన ప్రతి వ్యక్తి కాలంతోకొని నిలిచే విలువలను సృష్టిస్తాడు. ఆయన జీవితం నుండి నేర్చుకునే నీతులు నేటి యువతకు ఒక జీవనదర్శినిగా మారగలవు.
