గ్రాట్యుటీ అనేది ఉద్యోగులకు వారి సుదీర్ఘ సేవ మరియు విధేయతకు ఇచ్చే ఆర్థిక బహుమతి. కనీసం ఐదు సంవత్సరాలు కంపెనీకి సేవ చేసిన ఉద్యోగులకు ఇది ఒక ప్రత్యేక బహుమతి లాంటిది.
మీరు ప్రైవేట్ కంపెనీలో పనిచేస్తున్నా లేదా ప్రభుత్వ రంగంలో పనిచేస్తున్నా, ఈ మొత్తం మీ భవిష్యత్తును భద్రపరచడానికి సహాయపడుతుంది.
కానీ గ్రాట్యుటీ నియమాలు ఏమిటో మరియు దానిని ఎలా లెక్కించాలో మీకు తెలుసా? రండి, ఈ వ్యాసంలో, గ్రాట్యుటీకి సంబంధించిన ప్రతి ముఖ్యమైన సమాచారాన్ని మేము మీకు సులభంగా మరియు ఆసక్తికరంగా వివరిస్తాము, తద్వారా మీరు మీ కృషికి సరైన ఫలితాన్ని తెలుసుకోవచ్చు.
గ్రాట్యుటీ అంటే ఏమిటి మరియు దానిని ఎవరు తీసుకోవచ్చు?
గ్రాట్యుటీ అనేది కంపెనీలో ఎక్కువ కాలం పనిచేసిన తర్వాత, ఉద్యోగాన్ని వదిలిపెట్టిన తర్వాత లేదా పదవీ విరమణ చేసిన తర్వాత ఉద్యోగి పొందే ఆర్థిక ప్రయోజనం. భారతదేశంలో గ్రాట్యుటీ చట్టం 1972 ప్రకారం, ఈ నియమం 10 లేదా అంతకంటే ఎక్కువ మంది ఉద్యోగులు పనిచేసే కంపెనీలకు వర్తిస్తుంది.
ఇందులో ప్రభుత్వ మరియు ప్రైవేట్ కంపెనీలు మాత్రమే కాకుండా, దుకాణాలు, కర్మాగారాలు మరియు ఇతర సంస్థలు కూడా దీని పరిధిలోకి వస్తాయి. కానీ ఒక షరతు ఉంది – ఉద్యోగి కనీసం 5 సంవత్సరాలు ఒకే కంపెనీలో పనిచేయాలి.
మీరు ఒక కంపెనీలో 20 సంవత్సరాలు కష్టపడి పనిచేసి ఇప్పుడు పదవీ విరమణ చేయాలని ప్లాన్ చేస్తున్నారని అనుకుందాం. అటువంటి పరిస్థితిలో, మీరు గ్రాట్యుటీ మొత్తంగా భారీ మొత్తాన్ని పొందవచ్చు, ఇది మీ భవిష్యత్తు ప్రణాళికలను బలోపేతం చేస్తుంది.
కానీ మీ కంపెనీ గ్రాట్యుటీ చట్టం కింద నమోదు కాకపోతే, గ్రాట్యుటీ చెల్లింపు కంపెనీ విధానాలపై ఆధారపడి ఉంటుంది. కాబట్టి, ఉద్యోగం నుండి నిష్క్రమించే ముందు, మీ కంపెనీ ఈ చట్టం కిందకు వస్తుందో లేదో తనిఖీ చేయడం ముఖ్యం.
గ్రాట్యుటీకి కనీస సేవా కాలం
భారతదేశంలో, గ్రాట్యుటీకి కనీసం 5 సంవత్సరాల సేవ తప్పనిసరి. కానీ మీరు 4 సంవత్సరాల 8 నెలలు పనిచేసినట్లయితే, అది 5 సంవత్సరాలుగా పరిగణించబడుతుంది మరియు మీరు గ్రాట్యుటీకి అర్హులు అవుతారు అనే ప్రత్యేక నియమం కూడా ఉంది. అదే సమయంలో, మీరు 4 సంవత్సరాల 7 నెలలు పనిచేసినట్లయితే, అది 4 సంవత్సరాలుగా లెక్కించబడుతుంది మరియు మీరు గ్రాట్యుటీని పొందలేరు. నోటీసు వ్యవధి కూడా మీ మొత్తం ఉద్యోగ కాలంలో చేర్చబడుతుంది, ఇది మీకు ప్రయోజనకరంగా ఉంటుంది.
ప్రత్యేక పరిస్థితులలో గ్రాట్యుటీ
ఒక ఉద్యోగి పదవీ విరమణకు ముందు లేదా ఉద్యోగాన్ని వదిలి వెళ్ళే ముందు ఈ లోకాన్ని విడిచిపెట్టినట్లయితే ఏమి జరుగుతుంది? అటువంటి పరిస్థితిలో, గ్రాట్యుటీ చట్టం ప్రకారం, కంపెనీ ఉద్యోగి నామినీకి గ్రాట్యుటీ చెల్లించాలి. ప్రత్యేక విషయం ఏమిటంటే, 5 సంవత్సరాల కనీస సేవా కాలం అనే నియమం ఈ సందర్భంలో వర్తించదు. ఉద్యోగి కుటుంబానికి ఆర్థిక భద్రత కల్పించడానికి ఈ నిబంధన రూపొందించబడింది.
గ్రాట్యుటీని ఎలా లెక్కించాలి?
గ్రాట్యుటీ గణన కోసం సూత్రం చాలా సులభం: (చివరి ప్రాథమిక జీతం) × (ఉద్యోగ పదవీకాలం) × (15/26). ఇక్కడ 15/26 ఉపయోగించబడుతుంది ఎందుకంటే ఒక నెలలో 4 ఆదివారాలు (వారం సెలవు) మినహా 26 పని దినాలు ఉంటాయి. దీనిని ఒక ఉదాహరణతో అర్థం చేసుకుందాం.
మీ చివరి ప్రాథమిక జీతం రూ. 50,000 మరియు మీరు కంపెనీలో 20 సంవత్సరాలు పనిచేశారని అనుకుందాం. ఇప్పుడు గ్రాట్యుటీ మొత్తాన్ని లెక్కించడానికి:
ప్రాథమిక జీతం × ఉద్యోగ పదవీకాలం = 50,000 × 20 = 10,00,000
(10,00,000 × 15/26) = రూ. 5,76,923
దీని అర్థం మీకు దాదాపు రూ. 5.76 లక్షల గ్రాట్యుటీ లభిస్తుంది. కానీ గమనించండి, ప్రైవేట్ కంపెనీలలోని ఉద్యోగులకు డియర్నెస్ అలవెన్స్ (DA) లభించదు, కాబట్టి గణనలో ప్రాథమిక జీతం మాత్రమే ఉపయోగించబడుతుంది. మీ మొత్తం జీతం రూ. 50,000 అయితే, ప్రాథమిక జీతం రూ. 25,000 అయితే, లెక్కింపు ఈ క్రింది విధంగా ఉంటుంది:
ప్రాథమిక జీతం × ఉద్యోగ కాలపరిమితి = 25,000 × 20 = రూ. 5,00,000
(5,00,000 × 15/26) = రూ. 2,88,461
కంపెనీల పాత్ర మరియు ఉద్యోగుల హక్కులు
చాలా కంపెనీలు తమ ఉద్యోగులకు గ్రాట్యుటీ మొత్తాన్ని ముందుగానే నిర్ణయిస్తాయి, ఇది ఉద్యోగులు ఎంత మొత్తాన్ని పొందుతారో అంచనా వేయడం సులభం చేస్తుంది. కానీ మీ కంపెనీ గ్రాట్యుటీ చట్టం కింద రిజిస్ట్రార్ కాకపోతే, మీరు కంపెనీ విధానాలపై ఆధారపడవలసి రావచ్చు. కాబట్టి, ఉద్యోగం ప్రారంభించే ముందు మీ కంపెనీ గ్రాట్యుటీ నియమాలను పాటిస్తున్నారని నిర్ధారించుకోండి.
గ్రాట్యుటీ యొక్క ప్రయోజనాలు మరియు ప్రాముఖ్యత
గ్రాట్యుటీ ఉద్యోగుల ఆర్థిక భద్రతను నిర్ధారించడమే కాకుండా, వారి కృషి మరియు విధేయతకు గుర్తింపు కూడా. ఈ మొత్తం పదవీ విరమణ తర్వాత లేదా మీరు ఉద్యోగం నుండి నిష్క్రమించినప్పుడు, కొత్త వ్యాపారం ప్రారంభించడం, పిల్లల చదువు లేదా ఇల్లు కొనడం వంటి మీ కలలను నెరవేర్చుకోవడానికి మీకు సహాయపడుతుంది. కాబట్టి, మీ హక్కులను అర్థం చేసుకుని గ్రాట్యుటీ మొత్తాన్ని సరిగ్గా ఉపయోగించుకోండి.
