రైలు ప్రయాణిస్తున్నప్పుడు, అత్యవసర పరిస్థితిలో రైలును ఆపడానికి ఒక చిన్న గొలుసు (చైన్) లేదా హ్యాండిల్ ఉంటుంది. దీన్నే “ఆలారం చైన్ పుల్లింగ్” (Alarm Chain Pulling – ACP) అంటారు.
ఒక చిన్న గొలుసు లేదా హ్యాండిల్ మొత్తం రైలును ఎలా ఆపుతుంది అని మీరు ఎప్పుడైనా ఆలోచించారా? దీని వెనుక ఒక ఆసక్తికరమైన మెకానిజం ఉంది.
ACP మెకానిజం ఎలా పనిచేస్తుంది?
రైళ్లలో సాధారణంగా “న్యూమాటిక్ బ్రేక్ సిస్టమ్” (Pneumatic Brake System) లేదా “ఎయిర్ బ్రేక్ సిస్టమ్” (Air Brake System) అని పిలువబడే వ్యవస్థ ఉంటుంది. ఈ వ్యవస్థ గాలి పీడనం (Air Pressure) ఆధారంగా పనిచేస్తుంది.
గాలి పీడనం నిర్వహణ: రైలు చక్రాలకు బ్రేకులు వేయడానికి, రైలులోని అన్ని కోచ్లలో గాలి పీడనం నిరంతరం నిర్వహించబడుతుంది. రైలు ఇంజిన్ (లోకోమోటివ్) ఒక కంప్రెషర్ సహాయంతో గాలిని ఉత్పత్తి చేసి, పైపుల ద్వారా అన్ని కోచ్లకు పంపుతుంది. ఈ గాలి పీడనం బ్రేక్ సిస్టమ్ను విడుదల స్థితిలో ఉంచుతుంది. అంటే, గాలి పీడనం ఉన్నంత వరకు బ్రేకులు పడకుండా ఉంటాయి.
చైన్ లాగినప్పుడు: ప్రయాణికుడు ACP చైన్ను లాగినప్పుడు, ఆ కోచ్లోని బ్రేక్ పైపులో ఒక వాల్వ్ తెరచుకుంటుంది. ఈ వాల్వ్ తెరచుకోవడం వల్ల ఆ పైపులోని గాలి పీడనం ఒక్కసారిగా బయటకు వెళ్లిపోతుంది.
పీడనం తగ్గడం: ఒక కోచ్లోని గాలి పీడనం తగ్గడం వల్ల, మొత్తం బ్రేక్ పైపు సిస్టమ్లో పీడనం తగ్గుతుంది. ఈ పీడనం తగ్గడాన్ని రైలు లోకోమోటివ్లోని డ్రైవర్ (లోకో పైలట్) గమనిస్తాడు.
బ్రేకులు పడటం: గాలి పీడనం తగ్గినప్పుడు, ప్రతి చక్రం వద్ద ఉన్న బ్రేక్ సిలిండర్లు పని చేయడం ప్రారంభిస్తాయి. ఈ సిలిండర్లు స్ప్రింగ్ల ద్వారా పనిచేస్తాయి. గాలి పీడనం ఉన్నంత వరకు స్ప్రింగ్లు కుదించబడి ఉంటాయి. బ్రేకులు విడుదలై ఉంటాయి. పీడనం తగ్గినప్పుడు, స్ప్రింగ్లు విస్తరించి, బ్రేక్ ప్యాడ్లను రైలు చక్రాలకు గట్టిగా అతుక్కునేలా చేస్తాయి. దీనివల్ల చక్రాలు ఆగిపోతాయి, రైలు నెమ్మదిస్తుంది, చివరకు పూర్తిగా ఆగిపోతుంది.
డ్రైవర్కు సంకేతం: ACP చైన్ లాగినప్పుడు, లోకో పైలట్ క్యాబిన్లో అలారం మోగుతుంది. బ్రేక్ ప్రెషర్ గేజ్ పడిపోవడం కనిపిస్తుంది. ఇది లోకో పైలట్కు రైలులో ఏదో సమస్య ఉందని, రైలును వెంటనే ఆపాలని సంకేతం ఇస్తుంది. లోకో పైలట్ స్వయంగా కూడా బ్రేక్లు వేస్తాడు.
ఎక్కడ ఉపయోగించాలి?
ACP అనేది అత్యవసర పరిస్థితుల్లో మాత్రమే ఉపయోగించాల్సిన వ్యవస్థ.
ఉదాహరణకు:
రైలులో అగ్ని ప్రమాదం సంభవించినప్పుడు.
ఒక ప్రయాణికుడు అకస్మాత్తుగా అస్వస్థతకు గురైనప్పుడు, తక్షణ వైద్య సహాయం అవసరమైనప్పుడు.
రైలులో ఏదైనా ఇతర తీవ్రమైన ప్రమాదం లేదా అత్యవసర పరిస్థితి ఏర్పడినప్పుడు.
దుర్వినియోగంతో తీవ్ర పరిణామాలు:
ACPని అనవసరంగా లాగడం చట్టవిరుద్ధం, తీవ్రమైన నేరం. ఇది రైలు ఆలస్యం కావడానికి, ఇతర ప్రయాణికులకు అసౌకర్యం కలిగించడానికి, రైల్వే కార్యకలాపాలకు అంతరాయం కలిగించడానికి దారితీస్తుంది. అనవసరంగా చైన్ లాగిన వారికి జరిమానా విధించబడుతుంది, జైలు శిక్ష కూడా పడవచ్చు.
రైళ్లలో ఉండే చిన్న అలారం చైన్ వెనుక ఇంతటి అధునాతన న్యూమాటిక్ బ్రేక్ సిస్టమ్ ఉందని తెలుసుకోవడం ఆశ్చర్యం కలిగిస్తుంది. ఇది ప్రయాణికుల భద్రతకు ఎంత ప్రాధాన్యత ఇస్తుందో తెలియజేస్తుంది.
