చిక్కెన్, మటన్, బోటీ, తలకాయ, చేపలు, రొయ్యలు.. ఆహా ఈ పేర్లు వింటుంటేనే మనకు జొల్లు కారుతుంది. కొందరు ఆదివారం వచ్చిదంటే చాలు.. నోటికి ముక్క రుచి చూడనిది మన నాలుక మాట వినదు. ఇక మరికొందరైతే సండే, మండే అంటూ ఏమీ ఉండదు. ఎప్పుడు తినాలనిపిస్తే అప్పుడు లొట్టలేసుకొని తినేయడమే. ఐతే, ఇండియాలోని ఈ ప్రాంతంలో నాన్ వెజ్ బ్యాన్ చేశారన్న విషయం మీకు తెలుసా ?
నాన్-వెజ్ అంటే ఎవరికి ఇష్టముందడు చెప్పండి. చిక్కెన్, మటన్, బోటీ, తలకాయ, చేపలు, రొయ్యలు.. ఆహా ఇలా ఎన్నో రకాల ఆహారాలు ఉంటాయి. మళ్లీ వీటిలోనే ఎన్నో నోరూరించే వివిధ రకాల రెసిపీలు. కొందరు ఆదివారం వచ్చిదంటే చాలు.. నోటికి ముక్క రుచి చూడనిది మన నాలుక మాట వినదు. ఇక మరికొందరైతే సండే, మండే అంటూ ఏమీ ఉండదు. ఎప్పుడు తినాలనిపిస్తే అప్పుడు లొట్టలేసుకొని తినేయడమే. ఐతే, మనం ఎంతో ఇష్టంగా తినే నాన్ వెజ్ మన దేశంలోని ఒక ప్రాంతంలో పూర్తిగా బ్యాన్ చేశారన్న విషయం మీకు తెలుసా ? నాన్ వెజ్ నిషేధం ఏంటి అనుకుంటున్నారా.. అదే ఆ విషయం గురించే మీకు ఇప్పుడు చెప్పబోతున్నాం.
గుజరాత్ రాష్ట్రం, భావ్నగర్ జిల్లాలో ఉన్న పాలితానా (palitana) నగరం ఆహార ఎంపికల విషయంలో ప్రపంచంలో ప్రత్యేకత సాధించింది. ఇక్కడి ఆహార ఎంపికలు కేవలం రుచికి పరిమితం కావు; అవి మతం, సంప్రదాయం, కరుణ భావనతో ముడిపడి ఉన్నాయి. ఈ పవిత్ర పట్టణంలో, మాంసం, చేపలు, గుడ్ల విక్రయం లేదా వినియోగం చట్టం ద్వారా పూర్తిగా నిషేధం. అహింసపై గట్టి విశ్వాసం ఈ ఆంక్షకు ముఖ్య కారణం. చట్టపరమైన ఆంక్షలతో మాంసాహారాన్ని పూర్తిగా నిషేధించిన తొలి ప్రపంచ నగరంగా పాలితానా గుర్తింపు పొందింది.
జైన మత సూత్రాలు, అహింస ఆచరణ..: 800 పైగా అద్భుతమైన జైన ఆలయాలకు నిలయమైన పాలితానా, జైనులకు అత్యంత ముఖ్యమైన పుణ్యక్షేత్రాలలో ఒకటి. ఈ ఆలయ నిర్మాణం గత 900 సంవత్సరాల కాలంలో జరిగింది. నగరంలో లభించే ఆహారం జైన తత్వశాస్త్రానికి అద్దం పడుతుంది, ఇది స్వచ్ఛత, అహింసకు ప్రాధాన్యత ఇస్తుంది. జైన సిద్ధాంతాల ప్రకారం, నేలలోని సూక్ష్మజీవులకు హాని కలగకుండా ఉండేందుకు ఉల్లి, వెల్లుల్లి, బంగాళాదుంపలు వంటి దుంప కూరగాయలను చాలా మంది దూరంగా ఉంచుతారు. చాలామంది జైనులు పాలు, పాల ఉత్పత్తులు కూడా నివారించడం వలన, ఈ ప్రాంతంలోని రెస్టారెంట్లు, ఇళ్లలో శాఖాహారం (vegan) లేదా దుంపలు లేని వంటకాలు సర్వసాధారణం.
నిరసనల ఫలితంగా వచ్చిన శాసనం..: మాంసాహారంపై ఈ నిషేధం నిర్ణయం 2014లో జరిగింది. దాదాపు 200 మంది జైన సాధువులు నగరంలో జంతు వధ, మాంసం విక్రయాల నిలుపుదల కోరుతూ నిరాహార దీక్ష చేపట్టారు. వారి శాంతియుత నిరసనల నేపథ్యంలో, ప్రభుత్వం స్పందించి, పాలితానా పట్టణంలో మాంసం, చేపలు, గుడ్ల విక్రయం, కొనుగోలు, వినియోగంపై పూర్తి నిషేధాన్ని అమలు చేసింది. మత విశ్వాసాలు, పౌర పాలన కలిసికట్టుగా ఒక సాంస్కృతిక అస్తిత్వాన్ని పరిరక్షించడానికి ఇది నిదర్శనంగా నిలిచింది.
ఇతర నగరాలపై ప్రభావం, విమర్శలు..: ఈ నిషేధం జైన సమాజంలో సంతృప్తి కలిగించినప్పటికీ, ఇది నగర నివాసుల వ్యక్తిగత ఆహార స్వేచ్ఛ, జీవనోపాధిపై ప్రభావం చూపుతోందనే విమర్శలు ఎదురయ్యాయి. ఈ చట్టం అమలు సమయంలో పాలితానా జనాభాలో జైనుల శాతం 2.6% మాత్రమే అని, హిందువులు, ముస్లింలు మెజారిటీ అని కొన్ని వార్తలు తెలిపాయి. అయితే, ఈ చర్య పవిత్ర యాత్రా స్థలం యొక్క ప్రత్యేకతను కాపాడటానికి ఉద్దేశించబడిందని ప్రభుత్వ వర్గాలు సమర్థించాయి. పాలితానా తరహాలోనే, గుజరాత్లోని రాజ్కోట్, వడోదర, జునాగఢ్, అహ్మదాబాద్ వంటి ఇతర నగరాల్లో సైతం మాంసాహార ప్రదర్శనలపై నియంత్రణలు విధించారు.
పాలితానా ప్రత్యేక శాకాహార విందు..: పాలితానా సందర్శకులకు ఇక్కడ అద్భుతమైన గుజరాతీ శాకాహార వంటకాల అనుభూతి లభిస్తుంది. ప్రముఖ వంటకాలలో ధోక్లా, ఖండ్వీ, కఢీ, గాథియా, ఓదార్పునిచ్చే దాల్ ఢోక్లి ఉన్నాయి. మరో స్థానిక ఇష్టమైన వంటకం రోట్లో – ఇది చిరుధాన్యాల అట్టు, దీనిపై బెల్లం, నెయ్యి వేసుకుని తింటారు; దీనిని తరచుగా సేవ్ టమాట ను శాక్ (కారం టమాటా కూర)తో వడ్డిస్తారు. భారతదేశంలో ఇతర పుణ్యక్షేత్రాలు మత కట్టుబాట్ల కారణంగా మాంసం, మద్యపానాన్ని నిరుత్సాహపరుస్తుండగా, పాలితానా మాత్రమే మాంసాహారంపై చట్టపరమైన నిషేధం అమలులో ఉన్న ఏకైక నగరం.
