సముద్రం ఒడ్డున ఒక భారీ రథం.. ఆ రథాన్ని లాగుతున్న ఏడు గుర్రాలు.. కాలచక్రాన్ని సూచించే 24 చక్రాలు.. ఇవన్నీ ఒకెత్తయితే.. ఈ ఆలయం గర్భగుడిలో సూర్యభగవానుడి విగ్రహం నిజంగానే గాల్లో తేలియాడుతూ ఉండేదా? అయస్కాంత శక్తితో ఆ భారీ విగ్రహాన్ని ఎలా నిలబెట్టారు? విదేశీయులు ఈ ఆలయాన్ని ఎందుకు టార్గెట్ చేశారు? బ్రిటిష్ వాళ్లు ఈ ఆలయాన్ని ఇసుకతో ఎందుకు నింపేశారు?
కేవలం భక్తి మాత్రమే కాదు.. ఈ రోజుటి మోడ్రన్ ఇంజనీరింగ్ కూడా ఆశ్చర్యపోయేలా నిర్మించిన ఈ ఆలయం వెనుక ఉన్న సైన్స్ ఏంటి? 13వ శతాబ్దంలోనే మన భారతీయులు ఇంత అడ్వాన్స్డ్ టెక్నాలజీని ఎలా వాడారు? ఈ రోజు మన వీడియోలో కోణార్క్ ఆలయం గురించి మీకు తెలియని ఎన్నో ఆసక్తికరమైన నిజాలను తెలుసుకుందాం.
గాల్లో తేలే విగ్రహం.. ఇది నిజమేనా? (The Magnetic Mystery)
కోణార్క్ గురించి వినగానే అందరికీ ముందుగా గుర్తొచ్చే ప్రశ్న ఇదే. నిజంగా సూర్యుడి విగ్రహం గాలిలో ఉండేదా?
దీనికి సమాధానం.. అవును.. ఉండేది! ఇది మ్యాజిక్ కాదు. ప్యూర్ సైన్స్…
ఈ ఆలయాన్ని నిర్మించేటప్పుడు ప్రధాన గోపురం పైన ఒక భారీ అయస్కాంతాన్ని (Magnet) అమర్చారు. కేవలం పైన మాత్రమే కాదు.. గర్భగుడి కింద కూడా మరో అయస్కాంతం ఉండేది. గోడల చుట్టూ ఇనుప పలకలను (Iron Plates) ఒక పద్ధతి ప్రకారం అమర్చారు. ఈ మాగ్నెటిక్ అరేంజ్మెంట్ వల్ల ఒక స్ట్రాంగ్ ఫోర్స్ క్రియేట్ అయ్యేది. ఈ శక్తి మధ్యలో సూర్యభగవానుడి ప్రధాన విగ్రహం ఏ ఆధారం లేకుండా.. గాలిలో (Mid-air) నిలబడేది. భక్తులు లోపలికి వెళ్లగానే దేవుడు గాలిలో కనిపించేసరికి మైమరచిపోయేవారు.
మరి ఇప్పుడు అది ఏమైంది? ఇక్కడే అసలు ట్విస్ట్ ఉంది. ఒకప్పుడు భారతదేశానికి వ్యాపారం కోసం వచ్చిన పోర్చుగీసు నావికులు ఈ ఆలయాన్ని చూసి భయపడ్డారట. సముద్రంలో ప్రయాణించే వారి షిప్స్ (Ships) దిశను చూపించే ‘కంపాస్’ (Compass).. కోణార్క్ ఆలయం దగ్గరకు రాగానే పని చేయడం మానేసేది. ఆలయం పైన ఉన్న భారీ అయస్కాంతం నౌకలను లాగేస్తుందని.. దీనివల్ల తమ నౌకలు ప్రమాదంలో పడుతున్నాయని వారు భావించారు.
దీంతో పోర్చుగీసు వాళ్లు ఆలయం పైభాగంలో ఉన్న ప్రధాన అయస్కాంతాన్ని తొలగించారు. ఆ కీ-స్టోన్ (Key Stone) తీసేయడంతో ఆలయం బ్యాలెన్స్ దెబ్బతింది. గోడలు బీటలు వారాయి. గాలిలో తేలియాడే విగ్రహం కింద పడిపోయింది. అలా ఒక అద్భుతమైన ఇంజనీరింగ్ అజ్ఞానానికి బలయ్యింది. అయితే దీనిపై చరిత్రకారుల్లో భిన్న వాదనలు ఉన్నాయి. కానీ మాగ్నెటిక్ థియరీ మాత్రం చాలా బలంగా వినిపిస్తుంది.
చరిత్ర ఏం చెబుతోంది? ఎవరు కట్టారు?
ఈ అద్భుత కట్టడాన్ని ఎవరు నిర్మించారు? మనం 13వ శతాబ్దంలోకి వెళ్లాలి. తూర్పు గంగ వంశానికి చెందిన రాజు మొదటి నరసింహదేవ (Narasimhadeva I) ఈ ఆలయాన్ని కట్టించారు. సుమారు 1250వ సంవత్సరంలో దీని నిర్మాణం జరిగింది. ఈ ఆలయం కట్టడానికి దాదాపు 1200 మంది శిల్పులు రాత్రింబవళ్లు కష్టపడ్డారు. అలా కష్టపడితేనే ఈ నిర్మాణం పూర్తి కావడానికి 12 ఏళ్లు పట్టింది.
ధర్మపద కథ (The Story of Dharmapada): కోణార్క్ నిర్మాణం వెనుక ఒక విషాద కథ కూడా ఉంది. ఆలయ నిర్మాణం పూర్తవుతున్న సమయం అది. కానీ ప్రధాన గోపురం పైన కలశం (Kalasha) పెట్టడం ఎవరి వల్లా కావడం లేదు. ప్రధాన శిల్పి బిసు మహారాణా (Bisu Maharana) చాలా ఒత్తిడిలో ఉన్నాడు. కలశం పెట్టకపోతే 1200 మంది శిల్పుల తలలు తీసేస్తానని రాజు ఆజ్ఞాపించాడు.
ఆ సమయంలో బిసు మహారాణా కొడుకు.. 12 ఏళ్ల బాలుడు ధర్మపద అక్కడికి వచ్చాడు. తండ్రికి సహాయం చేయడానికి ఆ చిన్నారి శిల్పి అద్భుతమైన ఉపాయంతో కలశాన్ని అమర్చాడు. కానీ.. 1200 మంది శిల్పులకు రాని పని.. ఒక చిన్న పిల్లాడు చేశాడని తెలిస్తే రాజుగారు తమ పరువు తీస్తారని మిగతా శిల్పులు భయపడ్డారు. వారి కోసం.. ఆ 1200 మంది ప్రాణాలను కాపాడటం కోసం.. చిన్నారి ధర్మపద ఆ ఆలయం పైనుంచి చంద్రభాగా నదిలోకి దూకి ఆత్మహత్య చేసుకున్నాడట. అందుకే కోణార్క్ ఆలయాన్ని ఇప్పటికీ అసంపూర్ణ నిర్మాణంగానే కొందరు భావిస్తారు.
కాలచక్రం.. అద్భుతమైన టైమ్ మెషీన్:
ఈ గుడిని ఒక రథం ఆకారంలో కట్టారని మనకు తెలుసు. సూర్యుడు ఏడు గుర్రాల రథంపై వస్తాడు కాబట్టి.. ఈ గుడికి ముందు 7 భారీ గుర్రాల విగ్రహాలు ఉంటాయి. ఇవి వారంలోని 7 రోజులకు సంకేతం. ఇక ఆలయానికి ఇటువైపు 12, అటువైపు 12.. మొత్తం 24 చక్రాలు (Wheels) ఉంటాయి. ఇవి కేవలం అలంకారం కోసం పెట్టినవి కావు. ఇవి ఒక్కోటి ఒక్కో గడియారం.
ముఖ్యంగా ఈ చక్రాల ఆకులు (Spokes) సన్డయల్ (Sundial) లా పనిచేస్తాయి. చక్రం మీద పడే సూర్యుడి నీడను బట్టి.. సమయం ఎంత అయ్యిందో కచ్చితంగా చెప్పవచ్చు. నిమిషాలతో సహా టైమ్ తెలుసుకోవచ్చు. ఇప్పటికీ అక్కడ గైడ్స్.. సూర్యకాంతి సాయంతో టైమ్ ఎలా చూడాలో చేసి చూపిస్తుంటారు. మన పూర్వీకుల ఖగోళ విజ్ఞానానికి (Astronomy Knowledge) ఈ చక్రాలే నిదర్శనం.
ఆలయం ఎందుకు కూలిపోయింది? బ్రిటిష్ వారి పనేనా?
ఒకప్పుడు ఆకాశాన్ని తాకుతూ 200 అడుగుల ఎత్తులో ఉన్న ప్రధాన గోపురం ఇప్పుడు లేదు. మనకు కనిపిస్తున్నది కేవలం ముందు ఉండే ముఖ మండపం (Jagamohan) మాత్రమే. అసలు ప్రధాన ఆలయం ఎలా కూలిపోయింది?
దీనికి చాలా కారణాలు ఉన్నాయి.
దాడులు: 15వ శతాబ్దంలో బెంగాల్ సుల్తాన్ ‘కాలాపహాడ్’ (Kalapahad) ఈ ఆలయంపై దాడులు చేసి చాలా వరకు ధ్వంసం చేశాడు.
ప్రకృతి వైపరీత్యాలు: బలమైన గాలులు, తుఫానుల వల్ల ఆలయం దెబ్బతింది.
వాస్తు లోపం: ఇసుక నేల మీద ఇంత భారీ నిర్మాణం చేయడం వల్ల పునాది (Foundation) కుంగిపోయి ఉండవచ్చని కొందరు ఆర్కియాలజిస్టులు అంటారు.
బ్రిటిష్ వారి పాత్ర: బ్రిటిష్ వారు ఈ ఆలయాన్ని కూల్చలేదు. నిజానికి వారు దీనిని కాపాడారు. 1903లో అప్పటి గవర్నర్ ‘జాన్ వుడ్బర్న్’ ఈ ఆలయ పరిస్థితి చూసి షాక్ అయ్యాడు. మిగిలిన ఆ కాస్త నిర్మాణం కూడా ఎప్పుడు కూలిపోతుందో అని భయపడ్డాడు. అందుకే.. లోపల ఖాళీగా ఉంటే కూలిపోతుందని భావించి.. ఆ ముఖ మండపం (Jagamohan) లోపల మొత్తం ఇసుకను నింపేశాడు. నాలుగు వైపులా రాళ్లతో మూసేశాడు. అలా ఇసుక నింపడం వల్లే ఈ రోజు మనం చూస్తున్న కోణార్క్ ఆలయం ఇంకా నిలబడి ఉంది. అప్పటి నుంచి ఇప్పటి వరకు ఆ ప్రధాన ద్వారం క్లోజ్ చేసే ఉంది.
కోణార్క్ ప్రత్యేకత.. దర్శన వివరాలు:
కోణార్క్ ఆలయం యునెస్కో (UNESCO) వరల్డ్ హెరిటేజ్ సైట్. సూర్యుడి మొదటి కిరణం నేరుగా ఆలయ ప్రధాన ద్వారం మీద పడేలా దీనిని కట్టారు.
శృంగార శిల్పాలు: ఈ ఆలయం గోడల మీద అద్భుతమైన శిల్పకళ ఉంటుంది. ఇందులో మనుషులు, జంతువులు, యుద్ధ సన్నివేశాలే కాకుండా.. శృంగార (Erotic) శిల్పాలు కూడా ఉంటాయి. సృష్టి రహస్యం, జీవిత చక్రం (Circle of Life) లో కామ కూడా ఒక భాగమే అని చెప్పడానికి వీటిని చెక్కారు. ఖజురహో తర్వాత అంతటి శిల్పకళ ఇక్కడే కనిపిస్తుంది.
సందర్శకుల తాకిడి: ఈ ఆలయ అద్భుతాన్ని చూడటానికి రోజుకు వేల సంఖ్యలో పర్యాటకులు వస్తుంటారు. సాధారణ రోజుల్లో 3 వేల నుంచి 5 వేల మంది వరకు వస్తే.. సెలవు దినాల్లో ఈ సంఖ్య 10 వేలు దాటుతుంది. ఇక విదేశీ పర్యాటకులు కూడా ఇక్కడికి క్యూ కడతారు.
కోణార్క్ ప్రత్యేక ఉత్సవాలు (Festivals)
కోణార్క్ వెళ్లడానికి బెస్ట్ టైమ్ ఎప్పుడో తెలుసా?
కోణార్క్ డాన్స్ ఫెస్టివల్: ప్రతి సంవత్సరం డిసెంబర్ 1 నుంచి 5వ తేదీ వరకు ఇక్కడ భారీ ఎత్తున డాన్స్ ఫెస్టివల్ జరుగుతుంది. ఆలయం వెనుక ఉన్న ఓపెన్ ఎయిర్ ఆడిటోరియంలో దేశ నలుమూలల నుంచి వచ్చిన కళాకారులు ఒడిస్సీ, కూచిపూడి వంటి నృత్యాలు చేస్తారు. ఇది చూడటానికి రెండు కళ్లు చాలవు.
చంద్రభాగా మేళా (మాఘ సప్తమి): దీనిని మాఘ మాసంలో (జనవరి-ఫిబ్రవరి) నిర్వహిస్తారు. లక్షలాది మంది భక్తులు సూర్యోదయానికి ముందే చంద్రభాగా నదిలో పుణ్యస్నానాలు ఆచరించి.. ఉదయిస్తున్న సూర్యుడిని దర్శించుకుంటారు. ఆ రోజున కోణార్క్ జనసంద్రంగా మారుతుంది.
తెలుగు రాష్ట్రాల నుంచి ఎలా వెళ్లాలి?
మన హైదరాబాద్, విశాఖపట్నం నుంచి కోణార్క్ వెళ్లడం చాలా తేలిక.
హైదరాబాద్ నుంచి:
ఫ్లైట్: హైదరాబాద్ నుంచి భువనేశ్వర్ (Bhubaneswar) ఎయిర్ పోర్ట్కు డైరెక్ట్ ఫ్లైట్స్ ఉన్నాయి. అక్కడి నుంచి కోణార్క్ 65 కిలోమీటర్ల దూరంలో ఉంటుంది. క్యాబ్ లేదా బస్సులో వెళ్లొచ్చు.
ట్రైన్: సికింద్రాబాద్ నుంచి భువనేశ్వర్ లేదా పూరీ (Puri) వెళ్లే రైళ్లు ఎక్కాలి (ఉదాహరణకు: కోణార్క్ ఎక్స్ప్రెస్, ఫలక్నుమా, ఈస్ట్ కోస్ట్). పూరీ నుంచి కోణార్క్ కేవలం 35 కిలోమీటర్లే. అక్కడి నుంచి బస్సులు, ఆటోలు ఎప్పుడూ ఉంటాయి.
విశాఖపట్నం నుంచి:
వైజాగ్ నుంచి భువనేశ్వర్ చాలా దగ్గర. వందే భారత్, జనశతాబ్ది వంటి చాలా రైళ్లు అందుబాటులో ఉన్నాయి. లేదా నేరుగా కార్లో కూడా రోడ్ ట్రిప్ ప్లాన్ చేసుకోవచ్చు. వైజాగ్ నుంచి సుమారు 400 – 450 కిలోమీటర్ల జర్నీ.
