బ్యాంకింగ్ రంగం శరవేగంగా అభివృద్ధి చెందుతోంది. ఇటీవల కాలంలో ప్రతి ఒక్కరూ బ్యాంక్ ఖాతాలు కలిగి ఉంటున్నారు. డిజిటల్ లావేదేవీలు జరుపుతున్నారు. ప్రధానంగా బ్యాంకింగ్లో ఖాతాలు ఎప్పటికప్పుడు కార్యకలాపాలు చేయడం అసవరం.
అది ఖాతాదారులతో పాటు ఫైనాన్స్ సంస్థలకు చాలా అవసరం. సాధారణంగా బ్యాంకు ఖాతాలు రెండు రకాలుగా ఉంటాయి. సేవింగ్స్, కరెంట్ ఖాతాలు ఎప్పుడూ యాక్టివ్ లోనే ఉంచుకోవాలి. ఎక్కువ కాలం వాటిల్లో నగదు జమలు, విత్ డ్రాలు లేకపోతే ఆ ఖాతా డీయాక్టివేట్ అయిపోతుంది. అలా ఖాతాలు డీయాక్టివేట్ గా నిర్ధారించడానికి బ్యాంకులకు ఆర్బీఐ కొన్ని మార్గదర్శకాలను ఇచ్చింది. వాటి ఆధారంగా ఖాతాలను బ్యాంకింగ్ సంస్థలు నిర్ధారిస్తాయి. అదే సమయంలో కస్టమర్‌లు డీయాక్టివేట్ అయిపోయిన తమ ఖాతాలను తిరిగి పొందేందుకు అవకాశం కూడా ఉంటుంది. ఈ క్రమంలో బ్యాంక్ ఖాతా ఎప్పుడు డీయాక్టివేట్ అయిపోతుంది? దానిని తిరిగి ఎలా యాక్టివేట్ చేసుకోవాలి? అందుకున్న నిబంధనలు ఏమిటి? తెలియాలంటే ఈ కథనం చదవాల్సిందే..
డీయాక్టివేట్ ఎందుకు?
సేవింగ్స్ లేదా కరెంట్ ఖాతాలలో రెండు సంవత్సరాలకు పైగా లావాదేవీలు లేకుంటే అది పనిచేయని ఖాతాగా గుర్తిస్తారు. అటువంటి నిష్క్రియ ఖాతాలను బ్యాంకులు వేరు చేసి ప్రత్యేక లెడ్జర్‌లలో నిర్వహించాలి.
క్లెయిమ్ చేయని డిపాజిట్లు
సేవింగ్స్ లేదా కరెంట్ అకౌంట్ బ్యాలెన్స్‌లు 10 సంవత్సరాల పాటు ఆపరేట్ చేయకుండా లేదా మెచ్యూరిటీ అయిన 10 సంవత్సరాలలోపు క్లెయిమ్ చేయని టర్మ్ డిపాజిట్లు “క్లెయిమ్ చేయని డిపాజిట్లు”గా వర్గీకరిస్తారు.
ఈ నిధులను బ్యాంకులు రిజర్వ్ బ్యాంక్ ఆఫ్ ఇండియా నిర్వహించే “డిపాజిటర్ ఎడ్యుకేషన్ అండ్ అవేర్‌నెస్” (డీఈఏ) ఫండ్‌కి బదిలీ చేస్తాయి. అయితే, డిపాజిటర్లు ఏదైనా వర్తించే వడ్డీతో పాటు తదుపరి తేదీలో సంబంధిత బ్యాంక్ నుంచి తమ డిపాజిట్లను క్లెయిమ్ చేసుకునే హక్కును కలిగి ఉంటారు.
పనిచేయని ఖాతాపై బ్యాంకు వడ్డీ ఇస్తుందా?
ఆర్బీఐ నిబంధనల ప్రకారం, ఖాతా యాక్టివ్‌గా ఉన్నా లేకపోయినా.. సేవింగ్స్ బ్యాంక్ ఖాతాలపై వడ్డీని క్రమం తప్పకుండా జమ చేయాలి. అదనంగా, ఫిక్స్‌డ్ డిపాజిట్ మెచ్యూర్ అయినప్పుడు, రాబడి చెల్లించబడకుండా ఉంటే, బ్యాంక్ వద్ద ఉన్న క్లెయిమ్ చేయని మొత్తం సేవింగ్స్ బ్యాంక్ రేటులో వడ్డీని పొందుతుంది.
స్టేట్ బ్యాంక్ ఆఫ్ ఇండియా ప్రకారం, ‘కస్టమర్-ప్రేరిత లావాదేవీలు’ లేకుంటే, సేవింగ్స్ లేదా కరెంట్ ఖాతా పనిచేయనిదిగా పరిగణిస్తారు.
ఒక ఖాతాలో చేయదగిన లావాదేవీలు..
ఆర్థిక లావాదేవీ.. నగదు ఉపసంహరణలు/డిపాజిట్లు, ఆర్టీజీఎస్, ఎన్ఈఎఫ్టీ, ఎన్ఏసీహెచ్, డివిడెండ్ చెల్లింపులు మొదలైనవి వంటి ఖాతాదారు లేదా వారి తరపున బ్యాంక్ లేదా థర్డ్ పార్టీ ద్వారా చేసే లావాదేవీలు.
ఆర్థికేతర లావాదేవీ.. అలాగే ఏటీఎం, ఇంటర్నెట్ బ్యాంకింగ్ లేదా మొబైల్ బ్యాంకింగ్, యాప్ లేదా థర్డ్ పార్టీ అప్లికేషన్ ప్రొవైడర్‌ల ద్వారా ఏదైనా ఉత్పత్తి/సేవ కోసం విచారణ లేదా అభ్యర్థన వంటి ఖాతాదారు చేసే ఆర్థికేతర లావాదేవీలుంటాయి. వీటిల్లో టూ ఫ్యాక్టర్ అథంటికేషన్ వంటి ఉంటాయి.
కేవైసీ అప్ డేట్.. వ్యక్తిగతంగా లేదా ఇంటర్నెట్ బ్యాంకింగ్ లేదా మొబైల్ బ్యాంకింగ్ యాప్‌ల వంటి డిజిటల్ ఛానెల్‌ల ద్వారా కేవైసీ అప్ డేట్ వంటివి చేయడం వల్ల ఖాతాలు యాక్టివ్ గా ఉంటాయి.
ఖాతా డీయాక్టివేట్ అయితే.. బ్యాంకులు ఒక ఖాతాని పని చేయనిదిగా వర్గీకరించిన తర్వాత, కొత్తగా కేవైసీ పత్రాలను సమర్పించనంత వరకు డెబిట్ లావాదేవీలు నిషేధించబడతాయి.
ఖాతాల యాక్టివేషన్ ప్రక్రియ..
పనిచేయని ఖాతా ఉన్న కస్టమర్‌లు వారి తాజా కేవైసీ పత్రాలతో బ్యాంక్‌ని సందర్శించాలి.
ఖాతా యాక్టివేషన్ కోసం అధికారిక అభ్యర్థనను బ్రాంచ్‌కి సమర్పించాలి.
సమర్పించిన కేవైసీ డాక్యుమెంట్‌ల వెరిఫికేషన్ తర్వాత బ్రాంచ్ ఖాతాను మళ్లీ యాక్టివేట్ చేస్తుంది.
యాక్టివేట్ అయిన తర్వాత, కస్టమర్‌లకు ఎస్ఎంఎస్ లేదా ఈ-మెయిల్ ద్వారా తెలియజేస్తారు.
ఈ ప్రక్రియ పూర్తవడానికి మూడు పనిదినాలు పడుతుంది.
