భారతదేశపు సంపన్నుల జాబితాలో రాధాకిషన్ దమానీ పేరు విననివారుండరు. నేడు సుమారు ₹ 2 లక్షల కోట్ల కంటే ఎక్కువ విలువైన ఇన్వెస్ట్మెంట్ పోర్ట్ఫోలియో (Investment Portfolio) కలిగి ఉన్న ఇతను, రాత్రికి రాత్రే విజయాన్ని (Success) సాధించిన వ్యక్తి కాదు.
ఇతని విజయ రహస్యం వెనుక ఉన్నవి ఓర్పు (Patience) మరియు క్రమశిక్షణ (Discipline).
ముంబైలోని ఒక చిన్న గదిలో నుంచి వచ్చి, నేడు డీమార్ట్ (DMart) వంటి అతిపెద్ద రిటైల్ బ్రాండ్ను (Retail Brand) నిర్మించిన అతని కథ నిజంగా అద్భుతం. షేరు మార్కెట్లో (Share Market) అతను వేసిన అడుగులే నేటి యువతకు ఒక పాఠం.
అద్దె గదిలో వికసించిన కల!
రాధాకిషన్ దమానీ స్వస్థలం రాజస్థాన్లోని బికనీర్కు చెందిన మార్వాడీ కుటుంబం. ముంబైలోని ఒక చిన్న రూమ్లో అతని బాల్యం గడిచింది. అతని తండ్రి స్టాక్ బ్రోకర్ కావడంతో ఇంట్లోనే మార్కెట్ గురించి పాఠాలు లభించేవి. కాలేజీ చదివే రోజుల్లోనే తండ్రి మరణించడంతో, తప్పనిసరి పరిస్థితుల్లో చదువు మానేసి తండ్రి వ్యాపారాన్ని చూసుకోవడం ప్రారంభించాడు. అక్కడి నుంచే అతని అసలు ప్రయాణం మొదలైంది.
షేర్ మార్కెట్ పండితుడు!
80వ దశకంలో సొంతంగా ట్రేడింగ్ ప్రారంభించిన దమానీ, మొదట్లో లాభనష్టాలు రెండింటినీ చూశాడు. అయితే, పోను పోను అతనికి అర్థమైంది ఒకటే – ట్రేడింగ్ కంటే దీర్ఘకాలిక పెట్టుబడి (లాంగ్ టర్మ్ ఇన్వెస్ట్మెంట్) ఉత్తమమని. ఓర్పుతో వేచి చూడటం నేర్చుకున్నాడు, అదే అతన్ని ఉన్నత స్థాయికి చేర్చింది.
కుంభకోణం సుడిగుండంలోనూ గెలిచి వచ్చారు!
హర్షద్ మెహతా స్కామ్ జరిగినప్పుడు మొత్తం మార్కెట్ కుదేలయ్యింది. అందరూ నష్టపోతుంటే, దమానీ మాత్రం ‘షార్ట్ సెల్లింగ్’ అనే టెక్నిక్ను ఉపయోగించి ఆ సమయంలోనూ లాభం సంపాదించాడు. మార్కెట్ పడిపోయినప్పుడు కూడా తెలివిగా ఆడటం ఎలాగో చూపించాడు.
సామాన్య ప్రజల నాడి తెలిసిన వ్యక్తి!
కేవలం షేర్ మార్కెట్లోనే కాదు, వ్యాపారంలోనూ ఇతను సిద్ధహస్తుడు. 2002లో ముంబైలో ‘డీమార్ట్’ను ప్రారంభించాడు. అతని ఆలోచన చాలా సులభం – ప్రజలకు నిత్యావసర వస్తువులను తక్కువ ధరలో అందించాలి. ఎలాంటి పెద్ద ప్రకటనలు (Advertisements) లేకుండా, కేవలం నాణ్యత మరియు ధర ఆధారంగా డీమార్ట్ ప్రజల మనసు గెలుచుకుంది.
నిశ్శబ్దంగా వచ్చిన విజయం
2017లో డీమార్ట్ ఐపీఓ (IPO) వచ్చినప్పుడు దమానీ పేరు దేశమంతటా మారుమోగింది. రిటైల్ మార్కెట్కు కింగ్గా ఎదిగాడు. అయినా సరే, అతను మీడియా ముందుకు రావడం చాలా తక్కువ. “పని మాట్లాడాలి, నోరు కాదు” అనేది అతని విధానం.
‘తెలుపు-తెలుపు’ రహస్యం
మీరు అతనిని ఏ ఫోటోలో చూసినా, తెల్లటి షర్ట్ మరియు తెల్లటి ప్యాంట్ ధరించి ఉంటాడు. అందుకే వ్యాపార ప్రపంచంలో అతన్ని ముద్దుగా “మిస్టర్ వైట్ అండ్ వైట్” అని పిలుస్తారు. అతని దుస్తులు ఎంత సరళంగా ఉంటాయో, అతని వ్యాపార ప్రణాళికలు (Business Plans) అంతే పదునుగా ఉంటాయి.
విజయానికి షార్ట్-కట్ లేదు
నేటి కాలంలో త్వరగా డబ్బు సంపాదించాలని చాలామంది ఏవేవో చేస్తుంటారు. అయితే, దమానీ జీవితం నుంచి నేర్చుకోవలసింది ఒక్కటే, ఓర్పు ఉంటేనే విజయం సాధ్యం. దూరదృష్టితో అడుగు వేస్తే, ఒక చిన్న రూమ్ నుంచి ₹ 2 లక్షల కోట్ల యజమాని కావడం అసాధ్యం ఏమీ కాదు!
