హిందూ వివాహ చట్టం ప్రకారం విడాకులు తీసుకోవాలంటే దంపతులు కనీసం ఏడాది పాటు విడివిడిగా ఉండాలనే నిబంధనపై ఢిల్లీ హైకోర్టు సంచలన వివరణ ఇచ్చింది. పరస్పర అంగీకారంతో విడాకులు (Mutual Divorce) కోరుకునే జంటలు ఇకపై ప్రతి సందర్భంలోనూ ఏడాది పాటు వేచి చూడాల్సిన అవసరం లేదని ధర్మాసనం స్పష్టం చేసింది.
ఈ మేరకు జస్టిస్ నవిన్ చావ్లా, జస్టిస్ అనూప్ జైరామ్ భంబానీ, జస్టిస్ రేణు భట్నాగర్లతో కూడిన ముగ్గురు సభ్యుల ధర్మాసనం కీలక తీర్పును వెలువరించింది.
“వైవాహిక అగాధం”లోకి నెట్టడం ఎందుకు?
బంధం ఇప్పటికే పూర్తిగా విచ్ఛిన్నమైనప్పుడు, చట్టబద్ధంగా దంపతులను కలిసుండాలని బలవంతం చేయడం వల్ల ఎవరికీ ప్రయోజనం లేదని కోర్టు అభిప్రాయపడింది. “కేవలం చట్టం చెప్పిందని ఇష్టం లేని ఇద్దరు వ్యక్తులను ఒకే బంధంలో ఉంచడం వారి మానసిక, భావోద్వేగ స్థితిపై తీవ్ర ప్రభావం చూపుతుంది. వారిని సంతోషకరమైన వైవాహిక జీవితంలోకి కాకుండా, ఒక ‘వైవాహిక అగాధం’ (Marital Chasm) లోకి నెట్టడం సరికాదు” అని న్యాయమూర్తులు వ్యాఖ్యానించారు.
నిబంధనలు కచ్చితం కాదు.. కేవలం సూచనలు మాత్రమే!
హిందూ వివాహ చట్టం, 1955లోని సెక్షన్ 13B(1) ప్రకారం విడాకుల దరఖాస్తుకు ముందు దంపతులు ఏడాది పాటు విడివిడిగా ఉండాలి. అయితే, ఈ నిబంధన ఎల్లప్పుడూ కచ్చితంగా అమలు చేయాల్సిన పనిలేదని, కొన్ని ప్రత్యేక పరిస్థితుల్లో దీనిని సడలించవచ్చని కోర్టు పేర్కొంది.
- సెక్షన్ 14(1) వెసులుబాటు: విడాకులు కోరుకునే వ్యక్తి తీవ్రమైన ఇబ్బందులు (Exceptional Hardship) ఎదుర్కొంటున్నా లేదా భాగస్వామి ప్రవర్తన అత్యంత దారుణంగా ఉన్నా.. ఏడాది వేచి చూడాల్సిన అవసరం లేకుండానే విడాకులు మంజూరు చేసే అధికారం కోర్టులకు ఉందని ధర్మాసనం వివరించింది.
ఆలస్యం జీవితాలను నాశనం చేస్తుంది!
విడాకుల ప్రక్రియను అనవసరంగా పొడిగించడం వల్ల ఆ జంట భవిష్యత్తుపై తీవ్ర ప్రభావం పడుతుందని కోర్టు ఆందోళన వ్యక్తం చేసింది. ఆలస్యం కారణంగా వారు తమ జీవితాలను మళ్లీ నిర్మించుకునే అవకాశాన్ని లేదా పునర్వివాహం చేసుకునే వయసును కోల్పోయే ప్రమాదం ఉందని న్యాయమూర్తులు పేర్కొన్నారు. సమాజంలో సాధారణ జీవితాన్ని గడపడానికి ఇలాంటి జాప్యం అడ్డంకిగా మారుతుందని అభిప్రాయపడ్డారు.
హైకోర్టు తీర్పులోని ముఖ్యాంశాలు:
- ఏడాది నిబంధన సడలింపు: సెక్షన్ 14(1) కింద ఉన్న అధికారాలను ఉపయోగించి ఏడాది వేచి ఉండే నిబంధనను కోర్టులు రద్దు చేయవచ్చు.
- ఆరు నెలల ‘కూలింగ్ ఆఫ్’ పీరియడ్: ఏడాది నిబంధనను సడలించినంత మాత్రాన, సెక్షన్ 13B(2) కింద ఉండే ఆరు నెలల గడువు ఆటోమేటిక్గా రద్దు కాదు. దానిని కోర్టులు విడిగా పరిశీలిస్తాయి.
- తక్షణ విడాకులు: ఒకవేళ కోర్టు రెండు గడువులను (ఏడాది మరియు ఆరు నెలలు) రద్దు చేయాలని నిర్ణయిస్తే, వెంటనే విడాకులు మంజూరు చేయవచ్చు.
- సాధారణ కేసులకు వర్తించదు: ఈ వెసులుబాటు కేవలం అసాధారణమైన కష్టాలు ఎదుర్కొంటున్న జంటలకు మాత్రమే వర్తిస్తుంది, సాధారణ కేసులకు కాదు.
- కోర్టుల అధికారం: ఫ్యామిలీ కోర్టులతో పాటు హైకోర్టులకు కూడా ఈ గడువును సడలించే అధికారం ఉంటుంది.
- తప్పుడు సమాచారం ఇస్తే కఠిన చర్యలు: ఒకవేళ ఎవరైనా తప్పుడు సమాచారం ఇచ్చి లేదా వాస్తవాలను దాచిపెట్టి ఈ వెసులుబాటు పొందితే, ఏ దశలోనైనా ఆ విడాకులను రద్దు చేసే అధికారం కోర్టుకు ఉంటుంది.
ఢిల్లీ హైకోర్టు వెలువరించిన ఈ తీర్పు, విడాకుల చట్టాల్లో మానవీయ కోణాన్ని ఆవిష్కరించింది. కేవలం నిబంధనల కోసమే విడిపోయిన జంటలను ఏళ్ల తరబడి కోర్టుల చుట్టూ తిప్పడం కంటే, వారు తమ జీవితాల్లో త్వరగా ముందుకు సాగేలా చేయడమే ఉత్తమమని ఈ తీర్పు స్పష్టం చేస్తోంది. ఇది భవిష్యత్తులో అనేక విడాకుల కేసులపై సానుకూల ప్రభావం చూపే అవకాశం ఉంది.
