జ్యోతిర్లింగాలను శివుని కాంతి రూపంగా చెబుతారు. ఈ 12 జ్యోతిర్లింగాలకు శివుని ప్రత్యేక అనుగ్రహం ఉందని, అక్కడ పూజించే వారికి శివుని అనుగ్రహం లభిస్తుందని భక్తులు నమ్ముతారు.
సోమనాథ్ జ్యోతిర్లింగం.. గుజరాత్‌లోని సౌరాష్ట్రలో సోమనాథ్ జ్యోతిర్లింగం మొదటి జ్యోతిర్లింగంగా గుర్తించబడింది. ఇది శివుని ప్రధాన ప్రార్థనా స్థలాలలో ఒకటి.
మల్లికార్జున జ్యోతిర్లింగం.. మల్లికార్జున జ్యోతిర్లింగం శ్రీశైలం పర్వతంపై కృష్ణ నది ఒడ్డున ఉంది. ఇది ఆంధ్రప్రదేశ్‌లోని ప్రసిద్ధ పుణ్యక్షేత్రం.
మహాకాళేశ్వర జ్యోతిర్లింగం.. ఉజ్జయినిలో ఉన్న మహాకాళేశ్వర జ్యోతిర్లింగం దక్షిణం వైపు ఉన్న ఏకైక జ్యోతిర్లింగంగా ప్రసిద్ధి చెందింది. ఇది మధ్యప్రదేశ్‌లో ఉంది.
ఓంకారేశ్వర జ్యోతిర్లింగం.. ఓంకారేశ్వర జ్యోతిర్లింగం నర్మదా నది ఒడ్డున ఇండోర్ సమీపంలోని మాల్వా ప్రాంతంలో ఉంది.
భీమశంకర్ జ్యోతిర్లింగం.. భీమశంకర్ జ్యోతిర్లింగం మహారాష్ట్రలోని పూణే సమీపంలోని సహ్యాద్రి పర్వత శ్రేణిలో ఉన్న ప్రధాన పుణ్యక్షేత్రంగా కూడా పిలువబడుతుంది.
కేదార్‌నాథ్ జ్యోతిర్లింగం.. కేదార్‌నాథ్ జ్యోతిర్లింగం హిమాలయాలలోని కేదార్ పర్వతంపై ఉంది మరియు ఉత్తరాఖండ్‌లో ప్రసిద్ధి చెందింది. ఇది అత్యంత పవిత్రమైన తీర్థయాత్ర ప్రదేశాలలో ఒకటిగా పరిగణించబడుతుంది.
కాశీ విశ్వనాథ్ జ్యోతిర్లింగం.. కాశీ విశ్వనాథ్ జ్యోతిర్లింగం ఉత్తరప్రదేశ్‌లోని వారణాసిలో ఉంది మరియు పవిత్ర నగరం కాశీలో ప్రసిద్ధి చెందింది. ఇది శివునికి అత్యంత ముఖ్యమైన ప్రార్థనా స్థలాలలో ఒకటి.
త్రయంబకేశ్వర్ జ్యోతిర్లింగం.. త్రయంబకేశ్వర్ జ్యోతిర్లింగం చాలా ప్రత్యేకమైనది, ఇది మహారాష్ట్రలోని నాసిక్ జిల్లాలో గోదావరి నది ఒడ్డున ఉంది.
వైద్యనాథ జ్యోతిర్లింగం.. జార్ఖండ్‌లోని దేవఘర్‌లో ఉన్న వైద్యనాథ జ్యోతిర్లింగాన్ని మత విశ్వాసాల ప్రకారం చితాభూమి అని పిలుస్తారు. ఇది ప్రధాన జ్యోతిర్లింగాలలో ఒకటి.
నాగేశ్వర్ జ్యోతిర్లింగం.. గుజరాత్‌లోని ద్వారకాపురి సమీపంలో ఉన్న నాగేశ్వర్ జ్యోతిర్లింగం శివుని సంకల్పానికి ప్రసిద్ధి చెందింది.
రామేశ్వర జ్యోతిర్లింగం.. తమిళనాడులోని రామనాథపురంలో వెలసిన రామేశ్వర జ్యోతిర్లింగం 11వ జ్యోతిర్లింగంగా ప్రతిష్టించబడుతుంది.
ఘృష్టేశ్వర జ్యోతిర్లింగం.. మహారాష్ట్రలోని శంభాజీనగర్‌లోని దౌల్తాబాద్ సమీపంలో ఉన్న ఘృష్టేశ్వర జ్యోతిర్లింగం శివుని 12వ జ్యోతిర్లింగం.
