భారతదేశంలో 70 శాతానికి పైగా జనాభా వరి సాగుపై ఆధారపడి ఉంది. అయితే వరి పొలాల్లో చేపల పెంపకం ఈశాన్య భారతదేశంలోని ఇతర రాష్ట్రాలలో వ్యవసాయం చేసినంత ప్రాచీనమైనది.
ఈ వ్యవసాయ విధానంలో వరి ప్రాథమిక సంస్థ అయితే చేపలు అదనపు ఆదాయానికి దోహదం చేస్తాయి. వరి , చేపలను ఒకే పొలంలో పండించడం శతాబ్దాల నాటి వ్యవసాయ పద్ధతి. ఆధునిక వ్యవసాయం ఎదుర్కొంటున్న సవాళ్లకు స్థిరమైన పరిష్కారాన్ని అందిస్తుంది. ఈ వ్యవస్థ అనేక ప్రయోజనాలను అందిస్తుంది. ఒకే పొలంలో చేపల పెంపకంతో వరి సాగును ఏకీకృతం చేయడం ద్వారా పర్యావరణ సమతుల్యతను ప్రోత్సహిస్తుంది. ఉత్పాదకతను పెంచుతుంది. ఆహార భద్రతకు దోహదం చేస్తుంది. చేపలు వరి పొలంలో తెగుళ్లు, ఆల్గేలను నియంత్రించడంలో సహాయపడతాయి. వీటి వాటి వ్యర్థాలు వరి మొక్కలకు అవసరమైన పోషకాలను అందిస్తాయి. దీంతో వరి ఉత్పాదకతను పెంచే సహజీవన సంబంధాన్ని సృష్టిస్తుంది.
వరి-చేపల పెంపకం అనేది వరదలు లేదా నీటితో నిండిన పొలాల్లో వరి, చేపలను ఏకకాలంలో సాగు చేస్తారు. ఇలా సాగు చేయడం వలన చేపలు పురుగుల లార్వాను, కలుపు మొక్కల ఆహారంగా తీసుకోవడం ద్వారా సహజ తెగుళ్ళను నియంత్రిస్తాయి. అదే సమయంలో చేపల వ్యర్థాలు వరి మొక్కలకు సేంద్రీయ ఎరువుగా పనిచేస్తాయి. దీంతో వరి పంట పోషకాలు అధికంగా ఉండే ఆహారాన్ని అందిస్తాయి.
పర్యావరణ సుస్థిరత: వరి-చేపల పెంపకం వలన అత్యంత ముఖ్యమైన ప్రయోజనాల్లో ఒకటి పర్యావరణంపై సానుకూల ప్రభావం. సాంప్రదాయిక వరి సాగు పద్ధతిలో తరచుగా రసాయనిక ఎరువులు, పురుగుమందుల భారీ వినియోగాన్ని కలిగి ఉంటుంది. అయితే వరి-చేపల సాగు వలన సహజ తెగులు నిర్వహణ, పోషక సైక్లింగ్‌ను ప్రోత్సహిస్తాయి. అంతేకాదు వరి-చేపల పెంపకం నేల, నీటి కాలుష్యాన్ని తగ్గిస్తుంది. జీవవైవిధ్యాన్ని కాపాడుతుంది. గ్రీన్‌హౌస్ వాయు ఉద్గారాలను తగ్గిస్తుంది.
మీథేన్ తగ్గింపు: సాంప్రదాయ వరి వ్యవసాయంలో మీథేన్ ముఖ్యమైన మూలం. ఇది గ్లోబల్ వార్మింగ్‌కు దోహదపడే శక్తివంతమైన గ్రీన్‌హౌస్ వాయువు. వరదలున్న వరి పైరులలో వాయురహిత పరిస్థితులు వాయురహిత బ్యాక్టీరియా ద్వారా మీథేన్ ఉత్పత్తిని సులభతరం చేస్తాయి. అయితే ఈ వరి చేపల పెంపకంవల చేపలు మీథేన్ ఉద్గారాలను తగ్గిస్తుంది. చేపలు సేంద్రీయ పదార్థాన్ని వినియోగిస్తాయి. నీటిని ఆక్సిజన్‌గా మారుస్తాయి, మీథేన్-ఉత్పత్తి చేసే బ్యాక్టీరియాను నిరోధించే ఏరోబిక్ పరిస్థితులను సృష్టిస్తాయి.
పర్యావరణ ప్రయోజనాలతో పాటు.. వరి-చేపల పెంపకం రైతులకు అధిక ఆర్థిక ప్రయోజనాలను అందిస్తుంది. ఆదాయ మార్గాన్ని మెరుగుపరుస్తుంది. రైతులు ఒకే పంటపై ఆధారపడడం తగ్గుతుంది. మార్కెట్ లో హెచ్చుతగ్గుల ధరలు, పర్యావరణ కారకాలతో సంబంధం ఉన్న నష్టాలను తగ్గించవచ్చు. ఈ సాగు వలన వచ్చే బియ్యంలో అధిక పోషకాలుఉంటాయి. బియ్యంలో చేపల ప్రోటీన్ ఉంటుంది. ఇలాంటి సాగు రైతుకు అధిక ఆదాయన్ని ఇవ్వడమే కాదు మెరుగైన ఆహార భద్రత, జీవనోపాధికి దోహదం చేస్తాయి.
స్థిరమైన ఆహార ఉత్పత్తికి ప్రపంచ డిమాండ్ పెరుగుతూనే ఉంది. ఈ నేపధ్యంలో వరి-చేపల పెంపకం భవిష్యత్తు ఆశాజనకంగా కనిపిస్తుంది. చిన్న, సన్నకారు రైతులతో వరితోపాటు చేపలను సాగు చేయిస్తే వారికి ఆదాయం పెరిగే అవకాశం ఉంటుందని నిపుణులు అంటున్నారు.
