భారత్-పాకిస్తాన్ మధ్య ఎలక్ట్రానిక్ యుద్ధ (EW) వ్యవస్థల పోటీ గురించి మీరు అడిగిన విషయం చాలా ప్రస్తుతాంశంతో కూడుకున్నది. ఈ వివరణాత్మక వార్తాంశం రెండు దేశాల మధ్య సైనిక సాంకేతిక పోటీని, ప్రత్యేకంగా ఎలక్ట్రానిక్ యుద్ధ రంగంలో భారతదేశం యొక్క ఆధిపత్యాన్ని హైలైట్ చేస్తుంది. కీలక అంశాలు ఇక్కడ సంగ్రహంగా:
భారత్ యొక్క EW సామర్థ్యం ప్రధాన అంశాలు:
-
స్వదేశీ అభివృద్ధి:
-
భారత్ “హిమశక్తి”, “స్పెక్ట్రా”, “శక్తి” (నౌకాదళ EW వ్యవస్థ), మరియు “కాలీ-5000” (డైరెక్టెడ్ ఎనర్జీ వెపన్స్) వంటి అధునాతన EW వ్యవస్థలను అభివృద్ధి చేసింది.
-
డిఆర్డిఓ (DRDO), భారత్ ఎలక్ట్రానిక్స్ లిమిటెడ్ (BEL) వంటి సంస్థలు స్వదేశీ EW సాధనాలను రూపొందిస్తున్నాయి.
-
-
ప్రయోజనాలు:
-
జామింగ్: శత్రువుల GPS, రాడార్, కమ్యూనికేషన్లను అడ్డగించగల సామర్థ్యం.
-
స్పూఫింగ్: నకిలీ సంకేతాలతో శత్రువులను దారి తప్పించడం.
-
కౌంటర్-మెజర్స్: క్షిపణులను ఎలక్ట్రానిక్గా ఏమార్చడం (ఉదా: రఫేల్ విమానాల్లోని “స్పెక్ట్రా” వ్యవస్థ).
-
-
సైనిక ఉపయోగాలు:
-
పాకిస్తాన్ డ్రోన్లు/విమానాల నిఘా కార్యకలాపాలను నిరోధించడం.
-
LOC వద్ద GPS జామింగ్ ద్వారా శత్రు ఆయుధాల నిర్దేశిత ప్రయోగాన్ని అసమర్థంగా చేయడం.
-
పాకిస్తాన్ యొక్క EW వ్యవస్థలు:
-
చైనా మద్దతుతో డీడబ్ల్యూఎల్-002, జర్బ్, కేఎల్జే-7 వంటి వ్యవస్థలను ఉపయోగిస్తోంది.
-
కానీ, భారత EW సాధనాలతో పోలిస్తే సాంకేతికంగా వెనుకబడి ఉన్నాయి.
EW యుద్ధం యొక్క ప్రాముఖ్యత:
-
ఆధునిక యుద్ధంలో EW వ్యవస్థలు “ఫోర్స్ మల్టిప్లైయర్”గా పనిచేస్తాయి. ఉదాహరణకు:
-
2019 బాలాకోట్ ఎయిర్ స్ట్రైక్ సమయంలో భారత్ పాక్ రాడార్లను జామ్ చేయడం.
-
2022 ఉక్రెయిన్-రష్యా యుద్ధంలో GPS జామింగ్ విస్తృతంగా ఉపయోగించబడింది.
-
భవిష్యత్ సవాళ్లు:
-
AI-ఇంటిగ్రేటెడ్ EW: కృత్రిమ మేధస్సు ఆధారిత EW వ్యవస్థల అభివృద్ధి.
-
స్పేస్-బేస్డ్ EW: ఉపగ్రహాల ద్వారా ఎలక్ట్రానిక్ యుద్ధ నిర్వహణ (ఉదా: ఇండియన్ NAVIC వ్యవస్థ).
సారాంశంలో, భారతదేశం EW రంగంలో పాకిస్తాన్ కంటే ముందుంది, కానీ చైనా-సపోర్టెడ్ పాక్ EW వ్యవస్థలు కూడా నిరంతరం అప్గ్రేడ్ అవుతున్నాయి. ఈ సాంకేతిక పోటీ భవిష్యత్ ఘర్షణల రూపాన్ని నిర్వచిస్తుంది.
