ప్రస్తుత సమాజంలో పాలు, నీళ్లు, కూరగాయలు వంటి నిత్యావసరాలతో పాటు అన్ని రకాల ఆహార పదార్థాలు కల్తీకి గురవుతున్నాయి. అయితే అత్యంత ఆందోళన కలిగించే విషయం ఏమిటంటే ఆరోగ్యం మెరుగుపరుచుకోవడానికి వినియోగించే ఔషధాలు సైతం నకిలీవి మార్కెట్లో విరివిగా లభిస్తున్నాయి.
ఈ నకిలీ మందులు తీసుకోవడం వల్ల ఆరోగ్యం క్షీణించి, ప్రజలు హాస్పిటల్స్ చుట్టూ తిరగడమే కాక ఆర్థిక ఇబ్బందులను ఎదుర్కొంటున్నారు. ఈ తీవ్రమైన సమస్యను అరికట్టడానికి, వినియోగదారుల భద్రతను పెంచడానికి కేంద్ర ప్రభుత్వం కీలక చర్యలు చేపట్టింది.
‘ట్రాక్ అండ్ ట్రేస్’ విధానం అమలు
నకిలీ మెడిసిన్ బెడదను శాశ్వతంగా అరికట్టేందుకు కేంద్రం దేశంలోని అన్ని రకాల ఔషధాలపై క్యూఆర్ కోడ్ (QR Code) ముద్రించడాన్ని తప్పనిసరి చేసింది. ఈ విధానాన్ని ‘ట్రాక్ అండ్ ట్రేస్’ పద్ధతిగా పిలుస్తున్నారు. ఈ విధానం ద్వారా వినియోగదారులు తమ మొబైల్ ఫోన్లలో క్యూఆర్ కోడ్ లేదా బార్ కోడ్ను స్కాన్ చేయడం ద్వారా తాము కొనుగోలు చేసిన ఔషధం అసలైనదా? లేక నకిలీదా? అనే విషయాన్ని సులభంగా తెలుసుకోవచ్చు. ప్రస్తుతం, మార్కెట్లో అధికంగా అమ్మకాలు జరిగే ఔషధాలపై క్యూఆర్ కోడ్, బార్ కోడ్లు స్పష్టంగా కనిపించేలా ముద్రించాలని ప్రభుత్వం ఆదేశాలు జారీ చేసింది. మొదటి దశలో, ఎక్కువ లావాదేవీలు జరిగే సుమారు 300 రకాల ఔషధాలను ఈ జాబితాలోకి చేర్చారు.
క్యూఆర్ కోడ్లో నిక్షిప్తమయ్యే వివరాలు
మందు ప్యాకింగ్పై ముద్రించిన బార్ కోడ్ను లేదా క్యూఆర్ కోడ్ను స్కాన్ చేసినప్పుడు వినియోగదారులకు ముఖ్యమైన సమాచారం వెంటనే అందుబాటులోకి వస్తుంది. యూనిక్ ప్రొడక్ట్ ఐడెంటిఫికేషన్ కోడ్ (UPI) అనేది ప్రతి ఔషధ ప్యాకెట్కు ప్రత్యేకంగా ఉండే ఒక గుర్తింపు సంఖ్య. మందు యొక్క జనరిక్ పేరు, తయారు చేసిన తేదీ, తయారు చేసిన ప్రాంతం, బ్యాచ్ నంబర్, గడువు తేదీ, తయారీ లైసెన్స్ నంబర్ వంటివి మెడిసిన్పై ముద్రిస్తారు.
నకిలీ ఔషధాలను గుర్తించడం ఎలా?
ఔషధాల ప్యాకింగ్పై క్యూఆర్ కోడ్ లేదా బార్ కోడ్ లేకపోవడం లేదా కోడ్ను స్కాన్ చేసినప్పుడు పైన తెలిపిన వివరాలు ఏవీ రాకపోవడం జరిగితే, ఆ ఔషధాన్ని నకిలీగా గుర్తించవచ్చు. ఈ చర్య నకిలీ తయారీదారులను కట్టడి చేయడమే కాకుండా.. వినియోగదారులకు తమ ఉత్పత్తి మూలాన్ని, నాణ్యతను తనిఖీ చేసుకునే పూర్తి అధికారాన్ని అందిస్తుంది. ప్రభుత్వం ఈ ‘ట్రాక్ అండ్ ట్రేస్’ పద్ధతిని మరింత విస్తరిస్తూ.. రాబోయే రోజుల్లో అన్ని ఫార్మా కంపెనీలకు వర్తించేలా పూర్తి స్థాయిలో అమలు చేయాలని యోచిస్తోంది. దీనివల్ల ప్రజలు నకిలీ ఔషధాల ప్రమాదం నుంచి రక్షణ పొందొచ్చు.
